Nghi thức Thủ Tục Đám Cưới miền Bắc Trung Nam chuẩn A – Z

Thủ tục đám cưới là một phần không thể thiếu trong văn hóa truyền thống của Việt Nam. Tuy nhiên, mỗi miền đều có những điểm chung và đặc trưng riêng của mình. Bài viết này sẽ mang đến cho bạn những thông tin về thủ tục đám cưới ở ba miền Bắc, Trung và Nam.

Thủ tục đám cưới miền Bắc Trung Nam cho nhà trai gái

Cùng với sự phát triển của cuộc sống, thủ tục đám cưới cũng dần thay đổi nhưng vẫn giữ được nét truyền thống của dân tộc. Hiện nay, các thủ tục đám cưới được chia thành các lễ như Dạm ngõ (Chạm ngõ), Ăn hỏi, Thành hôn và Lại mặt.

Trình tự thủ tục lễ Dạm ngõ (hay Chạm ngõ)

Đây là một lễ không thể thiếu trong thủ tục đám cưới. Lễ này đánh dấu lần đầu tiên nhà trai và nhà gái chính thức gặp mặt nhau. Thường thì nhà trai sẽ chọn ngày đẹp và đến nhà gái để xin cho đôi trẻ được chính thức tìm hiểu nhau.

Ngày lễ này, hai gia đình sẽ nói chuyện trong không khí thân mật và ấm cúng. Lễ vật không cần phải cầu kỳ hay đắt tiền, chỉ cần có cơi trầu, một ít bánh kẹo, rượu, thuốc và bàn bạc về lễ vật và ngày cưới hỏi.

Trình tự thủ tục lễ ăn hỏi

Lễ ăn hỏi là lễ mà nhà trai đến nhà gái đúng vào giờ đẹp, mang theo tráp lễ vật mà nhà gái đã yêu cầu trước đó.

• Nhà trai: Chú rể, bố mẹ, ông bà, gia đình, họ hàng, bạn bè thân thiết và một số nam thanh chưa vợ sẽ bưng mâm quả (hoặc bê tráp). Số lượng tráp thông thường là 5, 7, 9 tráp và có thể nhiều hơn nếu nhà trai có điều kiện. Tuy nhiên, số lượng tráp luôn là số lẻ.

• Nhà gái: Cô dâu, bố mẹ, ông bà, gia đình và một số nữ tú chưa chồng để đón lễ ăn hỏi, số lượng nữ đón lễ vật tương ứng với số nam bưng mâm.

Các tráp (mâm quả) thường gồm trầu cau, chè, rượu, nến, hoa quả, bánh phu thê, xôi gấc. Sau khi hai gia đình chào hỏi, nhà trai sẽ giới thiệu về lễ vật và ý nghĩa của nó, cũng như mong muốn của gia đình đối với cuộc sống sau này của đôi trẻ.

Lễ ăn hỏi còn thể hiện sự biết ơn và tôn trọng của nhà trai đối với nhà gái, đồng thời thể hiện sự giàu sang và lịch sự của gia đình họ nhà trai. Lễ này còn có ý nghĩa là bước đầu tạo dựng mối quan hệ gần gũi và thắm thiết giữa hai gia đình.

Về thủ tục lễ rước dâu

Sau lễ ăn hỏi, nhà trai và nhà gái chọn ngày tốt để tiến hành lễ rước dâu. Thủ tục trong lễ rước dâu như sau:

• Tại nhà trai: Trước khi chuẩn bị lễ rước dâu, cha mẹ hoặc người trưởng thượng sẽ kiểm tra và sắp xếp lại các tráp lễ vật. Chú rể sẽ thắp nhang báo cáo ông bà tổ tiên xin phép được xuất gia đi rước dâu về nhà.

• Tại nhà gái: Đại diện nhà trai và người bưng khay trầu rượu đi phía trước để xin phép đại diện nhà gái được nhập gia. Được sự đồng ý, hai ông đại diện uống rượu và bắt tay nhau. Sau đó, đoàn nhà trai sẽ di chuyển đến trước cổng nhà gái và chờ tiến hành nghi thức trao mâm quả. Đoàn nhà trai bước qua cổng nhà gái và các cô gái sẽ đỡ quả đi vào sau đoàn nhà trai.

Trong lễ rước dâu, nhà gái nhận quả và đặt lên bàn thờ gia tiên. Đội bưng quả nhà gái sẽ đặt quả vào vị trí chính giữa để đánh dấu, vì khi mở quả, quả này sẽ được mở đầu tiên. Nhà trai sẽ trình lễ và giới thiệu về lễ vật. Cô dâu sẽ được dắt ra mắt và sau đó là lễ gia tiên và trao nhẫn cưới.

Trình tự thủ tục lễ thành hôn

Ngày nay, ngoài việc tổ chức lễ thành hôn tại nhà, nhiều gia đình còn chọn tổ chức lễ này tại khách sạn để có không gian rộng hơn và không mất công chuẩn bị.

Thủ tục lễ thành hôn tại nhà

• Tại nhà gái (Lễ vu quy): Nhà trai sẽ đến nhà gái theo giờ lành đã thống nhất để trao lễ vật và tiền cho nhà gái. Sau đó, cô dâu và chú rể sẽ làm lễ gia tiên tại nhà gái. Cuối cùng, nhà trai sẽ rước dâu về nhà.

• Tại nhà trai (Lễ thành hôn): Nhà trai sẽ sẵn sàng xe để chở cô dâu và nhà gái về nhà trai. Khi về đến nhà trai, mẹ chồng sẽ dẫn tay cô dâu vào nhà. Cô dâu và chú rể cùng làm lễ gia tiên tại nhà trai. Cuối cùng, nhà trai sẽ tổ chức tiệc cưới tại nhà hoặc khách sạn.

Thủ tục lễ thành hôn tại nhà hàng

Trong trường hợp tổ chức lễ thành hôn tại nhà hàng, cô dâu và chú rể sẽ có mặt trước 45 phút để sửa soạn và chuẩn bị đón khách. Lễ thành hôn tại nhà hàng bao gồm các phần chính như giới thiệu cô dâu, chú rể, hai bên gia đình, tình yêu của cô dâu và chú rể, trao nhẫn, cắt bánh cưới, rót rượu cưới, uống rượu giao bôi. Cô dâu, chú rể sẽ kính rượu cha mẹ hai bên và cảm ơn mọi người đã đến chung vui trên bàn tiệc.

Trình tự thủ tục lễ lại mặt

Sau lễ cưới, cô dâu chú rể sẽ tiến hành lễ lại mặt. Thời gian lễ lại mặt thường là ngay sau ngày cưới, tuy nhiên cũng phụ thuộc vào điều kiện của cô dâu chú rể và khoảng cách địa lý giữa hai nhà.

Thông thường, lễ lại mặt sẽ diễn ra vào buổi sáng. Các vật dụng chuẩn bị là gà trống và gạo nếp, hoặc đơn giản hơn là bánh kẹo, rượu thuốc để đôi vợ chồng trẻ mang về nhà. Cô dâu sẽ ở lại ăn cơm cùng bố mẹ vợ.

Lễ này có ý nghĩa là thể hiện sự tôn trọng của nhà trai đối với nhà gái, tình yêu và sự hiếu thảo của cô dâu và chú rể đối với gia đình nhà gái.

Sự khác nhau giữa thủ tục cưới hỏi miền Nam, Trung, Bắc

Bên cạnh sự đồng nhất trong thủ tục cưới hỏi ở ba miền, mỗi miền cũng có những đặc trưng riêng của mình.

Thủ tục cưới hỏi miền Nam

Trong lễ hỏi miền Nam, có một phần rất quan trọng không thể thiếu là thắp hương lên bàn thờ gia tiên của nhà gái, còn được gọi là lễ lên đèn. Kế tiếp, chú rể sẽ trao lễ vật cho cô dâu, lễ vật thường là trang sức. Ngoài ra, nhà trai còn mang theo một mâm nhỏ để đựng tiền treo.

Thủ tục cưới hỏi miền Trung

Do ảnh hưởng từ văn hóa cung đình Huế, thủ tục cưới hỏi miền Trung mang dấu ấn của văn hóa cung đình. Trong đám hỏi, nhà trai còn mang a mâm nhỏ để đựng tiền treo (còn gọi là mâm lễ đen). Những người đi đầu trong đoàn lễ phải là người có danh vọng trong dòng họ. Thông thường, ba và mẹ cô dâu sẽ không tham gia đoàn rước dâu về bên nhà trai mà đến vào hôm sau.

Thủ tục cưới hỏi miền Bắc

Thủ tục cưới hỏi ở miền Bắc có hai điều cần lưu ý. Đầu tiên là “đi hơn về kém”, có nghĩa là nhà trai đi đón dâu phải đi vào giờ trễ và xin phép đón dâu ra khỏi nhà gái để về nhà trai phải đi vào giờ muộn hơn. Thứ hai là “cha đưa mẹ đón”, có nghĩa là khi rước dâu, cha cô dâu sẽ đưa cô dâu tới cửa nhà trai và mẹ chú rể sẽ nắm tay dẫn cô dâu vào nhà.

Thủ tục cưới lại 2 lần

Đôi khi, các cặp đôi phát hiện rằng tử vi không hợp nhau sau khi xem tử vi. Thủ tục cưới lại 2 lần là thủ tục dành cho những cặp đôi này. Thủ tục này tốn kém và rườm rà hơn so với thủ tục cưới truyền thống. Khi nhà trai qua nhà gái làm lễ ăn hỏi, cô dâu sẽ ở lại nhà trai và ngủ với chú rể trong tân phòng một đêm. Sáng hôm sau, cô dâu phải lẻn ra về nhà mà không được phát hiện. Sau đó, nhà trai sẽ qua nhà gái để tiến hành lễ thành hôn như bình thường.

Tóm lại, dù là thủ tục cưới hỏi ở vùng miền nào, mục đích cuối cùng vẫn là công bố sự kết đôi của cô dâu, chú rể và hai gia đình. Thủ tục này cũng là dịp để cô dâu, chú rể bày tỏ lòng tri ân đối với khách mời và nhận lời chúc hạnh phúc từ mọi người. Hãy trân trọng và tuân thủ thủ tục cưới hỏi theo văn hóa truyền thống của Việt Nam.