Cúng tất niên cuối năm: Nghi thức, mâm cúng và lưu ý 2024

Tiếp cận đầu năm, việc cúng tất niên trở thành một nghi lễ không thể thiếu của người Việt. Nghi thức này không chỉ đơn giản là thể hiện lòng tri ân mà còn giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Bài viết này sẽ giới thiệu ý nghĩa của cúng tất niên, cách bày biện mâm cúng, thời gian tốt nhất để cúng, nghi thức cúng, và các lưu ý quan trọng khi cúng tất niên.

Ý nghĩa cúng tất niên của người Việt

Cúng tất niên là một nghi lễ quan trọng trong năm của người Việt. Đây không chỉ là dịp để gia đình sum họp và tưởng nhớ công ơn to lớn của ông bà tổ tiên, mà còn mang ý nghĩa cầu mong một năm mới an lành và hạnh phúc cho gia đình. Cúng tất niên là cách để truyền đạt giá trị văn hóa truyền thống và lòng biết ơn của con cháu đối với người sinh thành và dưỡng dục. Đây cũng là dịp để truyền lại những tập quán và truyền thống này cho thế hệ sau.

Mâm cúng tất niên bao gồm những gì?

Để thực hiện nghi lễ cúng tất niên, bạn cần chuẩn bị mâm cúng đầy đủ và cẩn thận. Mỗi vùng miền sẽ có những mâm cúng tất niên khác nhau. Dưới đây là một số lưu ý về mâm cúng tất niên tại các miền đất nước:

Mâm cúng tất niên tại miền Bắc

Ở miền Bắc, trên mâm cỗ cúng tất niên cần có đầy đủ 4 bát và 4 đĩa đối với mâm cỗ nhỏ, hoặc 6 bát và 6 đĩa, 8 bát và 8 đĩa đối với mâm cỗ lớn. 4 bát gồm bát giò heo hầm măng lưỡi lợn, bát bóng thả, bát miến, bát mọc. 4 đĩa gồm đĩa giò lụa, đĩa chả quế, đĩa thịt gà, đĩa thịt heo. Tùy thuộc vào điều kiện gia đình, mâm cỗ cúng có thể bổ sung thêm nhiều món ăn khác nữa.

Mâm cúng tất niên tại miền Trung

Ở miền Trung, không yêu cầu mâm cỗ có số lượng 4-4, 6-6, hay 8-8 bát đĩa như miền Bắc. Tuy nhiên, có một số món đặc sản không thể thiếu như giò lụa, thịt gà, thịt lợn, măng khô, miến xào.

Mâm cúng tất niên tại miền Nam

Ở miền Nam, mâm cỗ cúng thường bao gồm bánh tét, canh măng, thịt kho tàu, chả giò, nem, gỏi tôm thịt và một số món khác như canh khổ qua nhồi thịt, thịt lợn luộc, củ kiệu. Mỗi vùng miền có những đặc trưng riêng về mâm cúng tất niên. Tùy theo điều kiện gia đình và theo phong tục của vùng miền mà bạn có thể lựa chọn mâm cỗ cúng phù hợp.

Thời gian cúng tất niên tốt nhất Giáp Thìn 2024

Thường thì ngày cúng tất niên rơi vào buổi sáng hoặc chiều ngày 30/12 âm lịch đối với năm đủ, và ngày 29/12 đối với năm thiếu. Năm 2024, gia chủ có thể tổ chức lễ tất niên vào ngày 30/12 âm lịch, tương ứng với ngày 09/02/2024 dương lịch. Bạn cũng có thể tham khảo các khung giờ tốt để chuẩn bị mâm cúng tất niên như sau:

• Ngày 28 tháng Chạp: Dần (3h-5h), Mão (5h-7h), Tỵ (9h-11h), Thân (15h-17h), Tuất (19h-21h), Hợi (21h-23h).
• Ngày 29 tháng Chạp: Tý (23h-1h), Sửu (1h-3h), Thìn (7h-9h), Tỵ (9h-11h), Mùi (13h-15h), Tuất (19h-21h).
• Ngày 30 tháng Chạp: Tý (23h-1h), Dần (3h-5h), Mão (5h-7h), Ngọ (11h-13h), Mùi (13h-15h), Dậu (17h-19h).

Cách bày biện trang trí mâm cúng tất niên

Bày trí mâm cúng tất niên đòi hỏi sự chuẩn bị cẩn thận và thể hiện sự thành tâm của gia chủ. Bạn có thể chia mâm cúng thành mâm cúng gia tiên và mâm cúng ngoài trời ở trước sân nhà. Các lễ vật thiết yếu cần có trong mâm cúng bao gồm nhang và đèn để cầu nối âm dương và sự giao thoa giữa ánh sáng của Mặt Trời và Mặt Trăng. Tùy theo vùng miền và phong tục gia đình, bạn có thể bổ sung thêm những lễ vật khác như mâm ngũ quả, giấy tiền, hoa tươi, trầu cau, rượu, trà, bánh chưng, mâm cúng chay hoặc mặn tùy ý.

Bài văn cúng tất niên Giáp Thìn 2024

Nam Mô A Di Đà Phật! Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương. Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần. Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương. Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần. Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này. Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ…

Nghi thức cúng tất niên cuối năm

Trong nghi thức cúng tất niên, cần lưu ý về cách cung cách thực hiện và bài văn khấn. Người thực hiện cúng cần mặc trang phục lịch sự, tỏ ra thành khẩn và trang trọng. Lời đọc khấn nên nghe rõ và có những quãng dừng hợp lý, tránh phát âm sai hay đọc không đúng điệu. Người lựa chọn thực hiện khấn lễ cần tránh tuổi tam tai, người đang chịu tang, và những người gặp vận hạn. Bài văn khấn phù hợp sẽ tùy thuộc vào gia đình và mục đích cúng tất niên.

Lưu ý khi cúng tất niên cuối năm

Lễ cúng tất niên cần được thực hiện một cách chỉn chu, tránh các điều kiêng kỵ và thể hiện lòng thành của mình đối với bề trên. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi cúng tất niên:

• Tùy theo điều kiện gia đình, bạn có thể chuẩn bị ít hoặc nhiều mâm cúng, nhưng cần bày biện một cách chu đáo và sạch sẽ.
• Để lễ cúng tất niên trang nghiêm, gia chủ cần dọn dẹp bàn thờ và nhà cửa sạch sẽ.
• Tất niên là bữa cơm sum vầy, nên cần có đủ thành viên trong gia đình để thể hiện sự sum họp và ấm cúng. Tránh cãi nhau và chỉ nên nói những chuyện vui vẻ để đón mừng năm mới.

Các câu hỏi về mâm cúng tất niên

Cúng tất niên ở trong nhà hay ngoài trời?

Lễ cúng tất niên sẽ được diễn ra ở bàn thờ gia tiên và Thần linh tại gia đình. Trước ngày cúng tất niên, gia chủ cần dọn dẹp và bày biện bàn thờ sạch sẽ và tươm tất. Nếu gia đình có điều kiện, có thể bày biện thêm một lễ cúng tất niên ở ngoài sân hay ngoài trời.

Nên cúng chay hay cúng mặn?

Việc cúng mâm cỗ tất niên chay hay mặn phụ thuộc vào tín ngưỡng và văn hóa của từng gia đình và vùng miền. Đối với Phật tử, thường sẽ cúng tất niên bằng đồ chay. Đối với người không tuân thủ tín ngưỡng Phật giáo, thường sẽ cúng bằng những món ăn mặn. Dù là mâm cỗ chay hay mặn, tinh thần thành kính và biết ơn tổ tiên vẫn luôn quan trọng.

Trên đây là một số chia sẻ về lễ cúng tất niên cuối năm của mỗi gia đình theo từng vùng miền khác nhau. Tùy thuộc vào điều kiện của gia đình, bạn hãy lựa chọn mâm cỗ cúng phù hợp để gia đình quây quần bên nhau, dâng lên tổ tiên và truyền thống. Nghi lễ ý nghĩa này đã được lưu truyền qua nhiều thế hệ và con cháu cần duy trì để thể hiện lòng thành kính với tổ tiên và thần linh.

Đăng ký cầu an!

Fiance media