Lễ cưới là một trong những nghi lễ văn hóa trọng đại nhằm thông báo về sự chấp nhận của xã hội và đồng thời tạo dựng mối quan hệ hôn nhân. Trong văn hóa Việt Nam, các phong tục và tín ngưỡng Trung Hoa đã gắn bó với nghi lễ cưới trong hàng ngàn năm.
Contents
Một chút về các nghi lễ cổ truyền
Ngày xưa, các nghi lễ cưới truyền thống bao gồm nhiều bước như: mai mối, lễ nộp cheo, lễ dạm ngỏ, lễ ăn hỏi, gửi rể, lễ cưới và lễ lại mặt. Tuy nhiên, với sự phát triển của cuộc sống hiện đại, nhiều nghi thức đã được lược bớt để phù hợp hơn với thời đại. Tuy nhiên, hai nghi lễ truyền thống chính vẫn được duy trì: Lễ hỏi và Lễ rước dâu.
Lễ hỏi (Đính hôn)
Lễ hỏi có ý nghĩa là gia đình nhà trai chính thức xin hỏi cưới cô gái cho con trai. Trong Lễ hỏi, có những nghi thức quan trọng như Nhập gia, Trao quả, Lên đèn và Trao nhẫn đính hôn.
Trình tự Lễ hỏi đã được đơn giản hóa cho các cặp đôi trẻ như sau:
Trước sân nhà Cô dâu:
- Nghi lễ Nhập gia: Bố mẹ của cô dâu và trưởng tộc nhà gái đứng sẵn trước cửa nhà chờ gia đình nhà trai.
- Dàn bưng quả nam nữ sẽ đứng sắp hàng bên ngoài chờ sẵn. Khi gia đình nhà trai đến, dàn bưng quả nam nữ hai bên sẽ đứng đối diện nhau và chờ trưởng tộc bước vào nhà để làm lễ hỏi.
- Trưởng tộc nhà trai và phụ rể sẽ trình với gia đình nhà gái xin phép được vào làm lễ hỏi (hay còn gọi là làm lễ nhập gia) ngay tại phòng khách tầng trệt.
- Sau khi trưởng tộc nhà gái chấp thuận, trưởng tộc nhà trai mời cả gia đình nhà trai vào nhà.
Sau đó, nghi thức Trao quả sẽ diễn ra. Dàn bưng quả nam nữ hai bên đứng đối diện nhau và trao quả. Rồi ba mẹ và trưởng tộc hai nhà bước vào trước, tiếp đó là chú rể và dàn bưng quả nam nữ, cuối cùng là khách nhà trai. Các bạn nam nữ nhận quả và lên lầu đặt lên bàn mâm quả trước bàn thờ để làm lễ.
Trước bàn thờ làm lễ:
-
Nghi thức Hỏi cưới: Gia đình nhà trai bắt đầu trò chuyện với gia đình nhà gái. Đại diện gia đình nhà trai sẽ trình bày mâm lễ vật mang đến từ nhà trai, bao gồm mâm trầu cau, khay rượu và ly, mâm đèn, mâm kim ngân, mâm trà rượu, mâm bánh và mâm trái cây. Phụ rể sẽ rót rượu vào khay và bố của hai bên gia đình sẽ uống rượu mừng.
-
Nghi thức Trình cô dâu tương lai: Gia đình nhà trai yêu cầu được gặp cô dâu. Cô dâu và mẹ của cô sẽ xuống chào lưỡng tộc.
-
Nghi thức Lên đèn: Trưởng tộc nhà gái đốt đèn và tất cả mọi người đứng dậy. Trưởng tộc nhà gái cầm đôi đèn bằng hai tay trước mặt mình, đèn rồng ở tay phải và đèn phụng ở tay trái. Sau đó, trưởng tộc nhà gái xá đôi đèn trên bàn thờ.
-
Nghi thức Đốt nhang và vái lạy ông bà tổ tiên: Phụ dâu và phụ rể đốt nhang và đưa cho trưởng tộc hai gia đình. Trưởng tộc cắm nhang lên bàn thờ. Sau đó, nhang sẽ được đưa cho ba mẹ hai bên và cuối cùng là cô dâu và chú rể.
-
Nghi thức Trao nhẫn đính hôn: Trưởng tộc nhà trai mời chú rể trao nhẫn đính hôn cho cô dâu, sau đó mời mẹ chú rể tặng quà và đeo nữ trang cho cô dâu. Tiếp theo, mẹ chú rể sẽ trao tiền dẫn cưới cho nhà gái.
-
Nghi thức trình Bố mẹ hai bên: Cô dâu và chú rể chính thức xưng hô “ba mẹ” với hai bên gia đình.
-
Báo giờ Hỉ: Trưởng tộc nhà trai sẽ thông báo về ngày giờ tổ chức lễ rước dâu và tiệc cưới tối.
-
Nghi thức Chào hỏi gia tộc: Kết thúc lễ, cô dâu và chú rể sẽ xuống nhà dưới và gia đình cô dâu sẽ giới thiệu từng người trong gia tộc. Tương tự, gia đình chú rể cũng sẽ giới thiệu từng người trong gia tộc. Hai bên gia đình sẽ chào hỏi và làm quen với nhau.
-
Nghi thức Lại quả và Trao quả: Sau khi lại quả, dàn bưng quả nam nữ nhà gái sẽ bưng mâm quả xuống nhà và đứng đối diện với dàn nam nữ bên nhà trai để trao quả.
-
Kết thúc Lễ đính hôn: Đại diện trưởng tộc nhà trai và nhà gái, ba mẹ hai bên gia đình, cô dâu, chú rể, dàn bưng quả và khách từ hai gia đình sẽ lên xe để đi tới nhà hàng tổ chức tiệc cưới.
Lễ rước dâu – Điểm nhấn trong nghi lễ cưới
Lễ rước dâu là nghi lễ quan trọng nhất trong lễ cưới truyền thống tại Việt Nam. Nghi thức này chính thức đưa cô gái trở thành vợ và con dâu của gia đình chồng. Nghi lễ rước dâu bao gồm nghi thức xin dâu, trao nhẫn cưới, dâng trầu cau cho ông bà tổ tiên và nghi thức dâng trà. Lễ rước dâu được chia thành hai phần: Vu quy tại nhà cô dâu và Tân hôn tại nhà chú rể.
Tại nhà cô dâu:
-
Trước cổng hoa nhà cô dâu: Nghi thức xin dâu có gia đình nhà trai và bố mẹ cô dâu đứng sẵn trước cửa nhà để chờ gia đình nhà trai. Trưởng tộc nhà trai theo sau là phụ rể bước vào nhà cô dâu để làm lễ xin dâu. Sau khi trưởng tộc nhà gái chấp thuận, trưởng tộc nhà trai mời cả gia đình nhà trai vào nhà cô dâu.
-
Nghi thức Trao quả cho gia đình nhà gái: Dàn bưng quả nam nữ hai bên đứng đối mặt nhau và trao quả. Rồi ba mẹ và trưởng tộc hai nhà bước vào trước, tiếp theo là chú rể và dàn bưng quả nam nữ, cuối cùng là khách nhà trai. Các bạn nam nữ nhận quả và lên lầu để đặt lên bàn mâm quả trước bàn thờ để làm lễ.
Trước bàn thờ làm lễ nhà cô dâu:
-
Rượu mừng giữa hai gia đình: Gia đình nhà trai bắt đầu thưa chuyện với gia đình nhà gái. Trưởng tộc nhà trai sẽ trình bày mâm quả và mâm lễ vật của nhà trai, bao gồm mâm trầu cau, khay rượu và ly, mâm đèn, mâm kim ngân, mâm trà rượu, mâm bánh và mâm trái cây. Phụ rể sẽ rót rượu vào chum và gia đình nhà trai sẽ uống rượu mừng cùng nhau.
-
Lễ ra mắt cô dâu: Trưởng tộc nhà trai yêu cầu được gặp cô dâu. Mẹ cô dâu đón cô dâu xuống chào lưỡng tộc.
-
Lễ đốt nhang và vái lạy ông bà tổ tiên: Phụ rể đốt nhang và đưa cho trưởng tộc hai gia đình. Trưởng tộc cắm nhang lên bàn thờ. Sau đó, đưa nhang cho ba mẹ hai bên và cuối cùng là cô dâu và chú rể.
-
Nghi thức trao nhẫn cưới: Cô dâu và chú rể trao nhẫn cưới cho nhau.
-
Nghi thức tặng của hồi môn: Trưởng tộc nhà trai mời mẹ chú rể tặng quà và đeo nữ trang cho cô dâu. Trưởng tộc nhà gái mời mẹ cô dâu tặng nữ trang cho con gái mình.
-
Nghi thức dâng trà: Phụ rể rót trà và cô dâu và chú rể lần lượt dâng trà cho hai trưởng tộc, bố mẹ cô dâu và bố mẹ chú rể.
-
Nghi thức dâng trầu cau: Cô dâu và chú rể cùng mở mâm trầu cau. Cô dâu bẻ trái cau và đưa vào đĩa nhỏ. Chú rể sẽ đặt đĩa trầu cau lên bàn thờ.
-
Nghi thức Chào hỏi gia tộc: Kết thúc lễ, cô dâu và chú rể sẽ xuống nhà dưới để gia đình cô dâu giới thiệu từng người trong gia tộc, tương tự gia đình chú rể làm vậy. Hai bên gia đình sẽ chào hỏi và làm quen với nhau.
-
Nghi thức Lại quả và Trao quả: Sau khi lại quả, dàn bưng quả nam nữ nhà gái sẽ bưng mâm quả xuống để đứng đối diện với dàn nam nữ nhà trai để trao quả.
Tại nhà chú rể, trước bàn thờ nghi lễ:
Tại nhà chú rể, các nghi thức sẽ tiếp diễn, bao gồm Lên đèn, Thắp hương đến ông bà tổ tiên, Dâng trà, nghi thức chào Ba mẹ chồng. Cuối cùng là lễ ra mắt chào gia đình của chú rể và nhận tiền mừng hoặc quà từ gia đình.
Tiệc cưới – Đám cưới hoành tráng
Tiệc cưới thường được tổ chức tại nhà hàng hoặc khuôn viên của gia đình. Cô dâu và chú rể sẽ rót rượu và cắt bánh cưới, sau đó trao nhẫn cưới cho nhau.
Sau ngày cưới, đôi tân hôn thường sẽ đem lễ vật về nhà gái để làm lễ gia tiên và thăm bố mẹ, anh chị, em cô dâu. Nhân dịp này, gia đình nhà gái thường làm mâm cơm để dâu và rể cùng ăn với gia đình. Tục lệ này nhắc nhở con cái về đạo hiếu, biết ơn và thắt chặt mối quan hệ gia đình, từ ngày đầu tiên của đôi vợ chồng.
Nguồn: sưu tầm
